PROGRAM/PROGRAMLARIN KODU:
TS EN ISO 9606-1
TS EN ISO 9606-2
TS EN ISO 14732
TS EN 13067: 2013 TÜRKAK Plastik Kaynakçısı
TS EN ISO 13585: 2013 Lehim ve Lehim Uygulayıcılarının Belgelendirilmesi
PROGRAMIN AMACI:
Çelik, Alüminyum, Plastik kaynakçılarının, Kaynak operatörlerinin ve Lehim uygulayıcılarının uluslararası standartlara uygun olarak belgelendirmek bu programın amacıdır.
BAŞVURU İÇİN GEREKEN ÖN ŞARTLAR
Yalnızca Plastik Kaynakçıları başvurusu için aday (Bkz: EN 13067 Madde 4) aşağıda belirtilen şartlardan en az birini sağlamalıdır. Aday;
Plastik işçisi olarak çıraklığını tamamladığını şirketinden aldığı referans yazısıyla,
En az iki yıllık iş tecrübesini şirketinden aldığı referans yazısıyla,
Teknik ve/veya uygulamalı eğitim aldığını gösterir eğitim belgesiyle başvurmalıdır.
Diğer belge başvuruları için herhangi bir ön şart gerekmemektedir.
BELGE VERİLMEYECEK ADAYLAR:
Görme engelli olanlar, fiziksel engeli iş yapabilmesine engel olabilecekler, yasal mevzuatın izin verdiği yaş sınırı dışında kalanlar (Lehimci ve Lehim uygulayıcıları için yasal yaş sınırı 16’dır.)
BELGE BAŞVURUSU İÇİN İSTENEN EVRAKLAR:
TC Kimlik fotokopisi
Adres, cep telefonu ve e-mail
Adayın iş durumu (çalışıyor/çalışmıyor)
Eğitim seviyesi
1 adet fotoğraf
Çalışıyorsa firma bilgileri (firma adı, telefonu vb)
Başvuru bilgisi (ilk başvuru, yenileme)
Başvurduğu standart
Başvurduğu standart alt birimi ve varsa kapsamı (örnek: kaynakta 135 yöntemi köşe 6 mm gibi)
Başvuru için gereken ön şartlardan birini sağlar belge fotokopisi (Plastik Kaynakçısı için)
SINAVIN İÇERİĞİ:
Bu program, ergitme kaynağı çelikler, alüminyum ve alüminyum alaşımlarının ergitme kaynağı, metalik malzemelerin tam mekanize ve otomatik ergitme kaynağı için kaynak operatörlerinin ve kaynak ayarcılarının, plastik kaynakçıların ve lehim uygulayıcıların yeterlilik şartlarını kapsar.
Bu program; mamul tiplerinden, mekândan ve muayene personeli/muayene kuruluşundan bağımsız olarak kaynakçıların sistematik olarak yeterliliklerinin onaylanması için bir dizi teknik kuralları kapsar.
Kaynakçıların yeterlilikleri değerlendirilirken, önemli olan husus kaynakçının elle kaynak torcunu yönlendirebilme yeteneği ve dolayısı ile kabul edilebilir kalitede kaynak yapabilmesidir.
SERTİFİKALANDIRMA SÜRECİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİ:
Belgelendirilecek aday yazılı sınav sonuçları ve uygulama sınavı sonuçları ve tahribatlı test sonuçlarına göre değerlendirilir. TS EN ISO 14732, TS EN ISO 9606-1, TS EN ISO 9606-2, TS EN 13067 ve TS EN ISO 13585 standartlarında yer alan muayene, deney ve sınav parçaları için kabul şartları hususları baz alınarak değerlendirmeye tabidir.
TEORİK SINAV KURALLARI
Zorunluluk yoktur.
PRATİK SINAV KRİTERLERİ:
Kaynakçı veya lehimci EN-ISO-15609’e göre veya ilgili referans standarda göre hazırlanmış bir pWPS’e (Taslak kaynak prosedür şartnamesi) veya WPS’ye (Kaynak prosedür şartnamesi) göre tüm öğrenme çıktılarını kapsayan pratik sınava tabi tutulur. Sınav parçası için kaynak süresi imalat şartlarındaki çalışma süresine uymalıdır. İlgili standardın tanımladığı ölçü ve boyutlardaki kapsama uygun numuneler değerlendirilir.
Başarı Ölçütü: GÖRSEL KONTROLDE ; Alüminyum için TS EN ISO 10042+AC’ye göre, sınav parçasındaki aşırı kaynak metali, aşırı dış bükeylik, aşırı kalınlık, aşırı nüfuziyet ve yanma oluğu kaynak kenarı kusurları için C seviyesi, diğer kusurlar için B seviyesi sınırları içinde kalıyorsa yeterli sayılır. 9606-1 ve 14732 için TS EN ISO 5817 ‘ye göre sınav parçasındaki aşırı kaynak metali, aşırı dış bükeylik, aşırı kalınlık, aşırı nüfuziyet ve yanma oluğu kaynak kenarı kusurları için C seviyesi, diğer kusurlar için B seviyesi sınırları içinde kalıyorsa yeterli sayılır. TS EN 13067 için TS EN 13100-1 standardında belirtilen kabul kriterlerini sağlaması ve belirlenmiş hat üzerinde kaynak ve test işlemlerinin gerçekleştirilmesi gereklidir. TS EN ISO 13585: 2013 için TS EN 13134 standardında belirtilen kabul kriterlerini sağlaması ve belirlenmiş hat üzerinde kaynak ve test işlemlerinin gerçekleştirilmesi gereklidir.
Görsel kontrolden başarılı olan adaylar ayrıca ilgili standardın belirlediği tahribatlı testlere tabi tutulur.
SINAVLARA KAÇ KEZ GİRİLEBİLECEĞİ:
Sınavda görselden ilk hakkında başarısız olan personele 2 kez hak tanınabilir.
GÖZETİM SIKLIĞI:
Belge geçerlilik süresi içerisinde adaylar kaynak veya lehimci belgesinin geçerliliğini onaylatmalıdır. İlgili standartlarda (md 9.2) belirtildiği üzere; kaynak sertifikasında yer alan ilgili bölümü, belge sahibinin kaynak koordinatörü veya işverenin sorumlu personeli, kaynakçının veya lehimcinin yeterliliğinin ilk kapsamı içerisinde çalıştığını onaylaması sağlar. Bu durum altı ayda bir onaylanmalıdır. Belge sahibi kaynakçı veya lehimci, mesleğini icra etmediği ve söz konusu onayı alamadığı takdirde bu durumu kuruluşumuza bildirmekle yükümlüdür. Mesleğini icra etmediği ve söz konusu onayı alamadığını bildiren belge sahiplerinin belgeleri askıya alınır. Belgesinin askıda olma nedeni ortadan kalkan, standartların gerektirdiği onayları almaya devam edebilen belge sahiplerinin belgelerinin geçerliliği geçerlilik süresi sonuna kadar devam eder. EGEP tarafından verilen süre (bir sonraki onay tarihine kadar) içerisinde askıya alma nedeni olan hususların çözümlenememesi durumunda, belgelendirme geri çekilir veya kapsamı daraltılır.
BELGENİN GEÇERLİLİK SÜRESİ:
TS EN ISO 9606-1 Madde 9.1’ de belirtildiği üzere belgenin geçerliliği seçilen metoda göre 2 yıl veya 3 yıl olarak değişmektedir.
TS EN ISO 9606-2 ‘ye göre 2 yıldır.
TS EN ISO 14732 Madde 5.1’ de belirtildiği üzere belgenin geçerliliği seçilen metoda göre 3 yıl veya 6 yıl olarak değişmektedir .
TS EN 13067: 2013 TÜRKAK Plastik Kaynakçısı için 2 yıldır.
TS EN ISO 13585: 2013 Lehim ve Lehim Uygulayıcılarının Belgelendirilmesine göre 3 yıldır.
BELGE UZATMA SIKLIĞI:
TS EN ISO 9606-1 için Belge geçerlilik süresinin sonunda belge sahibinin performansı TS EN ISO 9606-1 Madde 9.3’de bulunan ve aşağıda tanımlanan yöntemlerden biri kullanılarak değerlendirmeye tabi tutulur;
- a) Belge geçerlilik süresi 3 yıl olanlar için; 3 yıl sürenin sonunda belge sahibi yeniden sınava girerek belgelendirilir.
- b) Belge geçerlilik süresi 2 yıl olanlar için, son 6 aya ait yapmış olduğu 2 adet kaynak numunesine radyografik
veya ultrasonik veya tahribatlı testlerden biri uygulanır. Kaynaklar hatasız veya tespit edilen hata kabul kriterleri
içerisinde yer alıyorsa belge geçerlilik süresi 2 yıl daha uzatılır
TS EN ISO 9606-2 için Yeterlilik belgesi, belgelendirme kurulusu tarafından TS EN ISO 9606-2 madde 9.3'deki koşulların tümüyle yerine getirilmesi durumunda iki yıllık bir ilave süre için uzatılabilir.
TS EN ISO 14732 için Belge sahibinin performansı TS EN ISO 14732 Madde 5.3’te bulunan ve aşağıda tanımlanan yöntemlerden biri kullanılarak değerlendirmeye tabi tutulur;
- a) Belge geçerlilik süresi 6 yıl olanlar için; 6 yıl sürenin sonunda belge sahibi yeniden sınava girerek belgelendirilir.
- b) Belge geçerlilik süresi 3 yıl olanlar için, son 6 aya ait yapmış olduğu 2 adet kaynak numunesine radyografik
veya ultrasonik veya tahribatlı testlerden biri uygulanır. Kaynaklar hatasız veya tespit edilen hata kabul kriterleri içerisinde yer alıyorsa belge geçerlilik süresi 3 yıl daha uzatılır.
TS EN 13067 için standarda göre geçerliliği tasdik ettirdiği sürece (altı ayda bir) belge geçerlilik süresi iki yıldır. Üretici, sertifikadaki ilgili yeri imzalar ve EGEP’e gönderir. EGEP de kaşe ile onaylayıp geri gönderir. Kaynakçı, sertifika kapsam aralığında devamlı (6 aydan fazla işe ara verme olmamalıdır) çalışmalıdır. Kaynakçının yaptığı iş, sertifika kapsamında olmalıdır. Kaynakçının yetenek ve bilgisini sorgulayacak herhangi bir neden olmamalıdır.
TS EN ISO 13585 için Lehimci veya lehim uygulayıcıları standartları gereğince aşağıdaki maddeler uygulanır.
Madde 9.1.a. Lehimci veya Lehim Operatörü gerekli kaliteyi sağlayacak şekilde lehimli birleştirmeyi yapmalıdır.
Madde 9.1.b. Sertifika kapsamını birebir içeren son 6 ayda yapılmış birleştirmelere uygulanmış olan tahribatlı veya tahribatsız testlerin sonuçları uygun olmalıdır.
Test sonuçları uygunsa sertifika süresi 3 yıl uzatılır. Lehimci ve Lehim Operatörü belgelerinin geçerlilik süresi dolduğunda Lehimcinin yeniden belgelendirilmesi için uygulanacak yöntem eğer belgelendirme standardında belirtilmemiş ise ilk kez belgelendirme prosedürüne uygun olacaktır. Eğer belgelendirme standardında bu konu yer alıyor ise belgelendirme standardına göre şartlar sağlanırsa yeniden belgelendirme yapılacaktır.
BELGENİN ASKIYA ALINMASI – İPTALİ:
Belgeli kişinin, Logoyu yanlış veya yanıltıcı kullandığı tespit edilirse veya belgeli kişi yapılan herhangi bir denetim neticesinde ilgili standart veya ulusal yeterliliklerdeki başarım ölçütlerini, belgenin onaylanması için geçerli sınavlarındaki başarısı gibi sağlayamazsa ve bu durum EGEP’e ispatlanırsa belgesi iptal edilir ayrıca belge geçerlilik süresi dolmuşsa da belgenin geçerliliği biter. Eğer belgeli kişi birden fazla seçmeli birimden belge almışsa hangi yöntem için yeterliliği uygun değilse bu alanda kapsam daraltmasına gidilir.
Belgelerin geçerliliğinin devam edebilmesi için, gerekli koşullarının belli aralıklarla kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu koşullar ise ilgili standartlara ve ulusal yeterliliklerde belirlenmiştir. EGEP her belgelendirme programındaki geçerliliğin kontrolünü ilgili standart ve ulusal yeterlilikleri temel alan talimat, belgelendirme programı formlarına bağlı kalarak gerçekleştirmektedir, bu doğrulama (vizeleme) gerçekleştirilemez ise belgeli kişinin belgesi askıya alınır.
Belgesinin askıda olma nedeni ortadan kalkan belge sahiplerinin belgelerinin geçerliliği geçerlilik süresi sonuna kadar devam eder.
KAPSAM DEĞİŞİKLİĞİ / YENİDEN BELGELENDİRME:
Tüm alanlarda belge süresi dolmuş ve uzatma yapılamıyorsa yeniden belgelendirme süreci ile ilk kez belgelendirme süreci aynıdır. Kapsam değişikliklerinde ise ilgili standardın koşulları göz önünde bulundurulur.